Mikołaj Lech
rzecznik patentowy
Kim jest zorientowany użytkownik?
Wzór przemysłowy, aby mógł być zarejestrowany musi być nowy oraz posiadać indywidualny charakter. I właśnie w ustawowej definicji indywidualnego charakteru pojawia się pojęcie zorientowanego użytkownika:
Art. 104
Wzór przemysłowy odznacza się indywidualnym charakterem, jeżeli
ogólne wrażenie, jakie wywołuje na zorientowanym użytkowniku,
różni się od ogólnego wrażenia wywołanego na nim przez wzór publicznie udostępniony przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo.
Przy znakach towarowych funkcjonuje model przeciętnego konsumenta. Jest nim osoba dostatecznie poinformowana, uważna i ostrożna.
W prawie patentowym istnieje model znawcy. To osoba, która będąc fachowcem lub specjalistą ze swojej dziedziny, może ocenić poziom wynalazczy danego rozwiązania.
Przy wzorach, pojawia się model zorientowanego użytkownika.
Trybunał Sprawiedliwości UE w jednym z wyroków określił ten model mianem:
Koncepcji pośredniej pomiędzy przeciętnym konsumentem (nieposiadającym szczególnej wiedzy) a znawcą w danej dziedzinie (który posiada szczególne kompetencje techniczne).
Nie każdy użytkownik jest więc zorientowanym użytkownikiem! Problem polega na tym, że wzorami przemysłowymi mogą być najróżniejsze towary. Osoby uznane za zorientowanych użytkowników dla danej grupy wzorów nie będą nimi dla innych. Takiej oceny należy każdorazowo dokonywać dla konkretnego przypadku.
Ani przeciętny konsument ani przeciętny fachowiec
Zorientowany użytkownik, to osoba, która styka się z danym wzorem, aby skorzystać z niego zgodnie z przeznaczeniem. Zna więc podstawowe cechy tego produktu. Ma z nim kontakt i dokonuje wyboru z uwzględnieniem jego wyglądu.
Może nim być konsument bardzo uważny, który wie czego szuka i zwraca uwagę na wszystkie widoczne elementy produktu.
Zorientowanemu użytkownikowi należy przypisać zdecydowanie wyższy niż u przeciętnego konsumenta poziom postrzegania istniejących różnic. Przy tego typu ocenach, należy uwzględnić przeciętne cechy przedstawiciela grupy zorientowanych użytkowników.
Ocena przez pryzmat konkretnych produktów
Ustalając, kto w danym przypadku może być uznany za zorientowanego użytkownika, należy sugerować się rodzajem produktów, których wzór dotyczy. Przy ustalaniu rodzaju produktów, należy brać pod uwagę klasy produktów, które zostały wskazane już przy zgłoszeniu danego wzoru. Ponadto, jeżeli wzór wskazuje jakiego produktu dotyczy, można sugerować się jego wyglądem.
Kłopoty mogą się pojawić, jeżeli jakiś wzór może mieć różnych użytkowników. Wtedy należy skupić się na tym, jaki odbiór będzie użytkownika, dla którego określona postać produktu ma znaczenie przy decyzji o dokonaniu zakupu.
Dobrze obrazuje to pierwszy przykład, który znajdziesz poniżej.
Przykłady zorientowanych użytkowników:
- Wyrok WSA w Warszawie z dnia 10.10.2007 r. (VI SA/Wa 1116/07)
Spór dotyczył listew przypodłogowych. Sąd uznał, że w tym przypadku zorientowany użytkownik, to nie osoba, która patrzy na listwy po ich zamontowaniu w pomieszczeniu. Jeżeli bowiem są one prawidłowo zamontowane, to nie zwraca się na nie uwagi.
Za zorientowanego użytkownika uznano więc tego, kto poszukuje takich listew i dopiero zamierza je zamontować jako wykonawca lub inwestor.
- Decyzja III IO OHIM z 17.4.2008 r., R 860/2007-3
Spór dotyczył zabawkowych modeli samochodów. Tutaj model zorientowanego użytkownika ustalono w oparciu o wykaz produktów, w których wzór miał być wykorzystany. Jako, że spór dotyczył zabawek, za zorientowanego użytkownika uznano dzieci, które nie dokonywały szczegółowych porównań modeli samochodów Ferrari.
- Decyzja Wydziału Unieważnień OHIM z 15.10.2013 r., sygn. akt ICD 000008819
Spór dotyczył tacki do pieniędzy. Uznano tutaj, że przeciętny klient sklepu raczej nie zwraca uwagi na kształt bilownicy. Uznano więc, że zorientowany użytkownik to w tym przypadku właściciel punktu sprzedaży/usług, który zaopatruje się w takie produkty, dla potrzeb działalności gospodarczej oraz jego pracownicy.
Jak widzisz, ustalenie kto jest zorientowanym użytkownikiem może nastręczać wielu problemów. Najczęściej ta kwestia jest szczegółowo analizowana w sprawach spornych. Ocena podobieństwa zarejestrowanego wzoru np. ze zbliżonym produktem konkurencji, jest bardziej skomplikowana niż mogłoby się to wydawać.
Mam nadzieję jednak, że nieco wyjaśniłem Ci to zagadnienie.
Zobacz również:
- Kradzież nazwy firmy poprzez rejestrację w Urzędzie Patentowym
- Ile trwa rejestracja znaku towarowego? Wszystko, co musisz wiedzieć
- Jak korzystać z klasyfikacji nicejskiej? Tych 9 błędów unikaj!
- Znak towarowy czy wzór przemysłowy? Co wybrać?
- Jakie są opłaty za zastrzeżenie znaku towarowego?
- Czy 30% różnic pozwala obejść plagiat?
- Jak fantazyjna powinna być grafika opisowego znaku towarowego?
- Badanie znaku towarowego płatne vs. darmowe
