Mikołaj Lech
rzecznik patentowy
Spis treści
- • Czym jest nowość w przypadku wzoru przemysłowego?
- • Jak rozumieć publiczne udostępnienie wzoru? Kiedy wzór nie jest nowy?
- • Jak może nastąpić upublicznienie wzoru?
- • Ujawnienia nieszkodzące nowości
- • Urzędnik nie sprawdza czy zastrzegany wzór jest nowy i posiada indywidualny charakter
- • Nowość wzoru przemysłowego – podsumowanie
Czym jest wzór przemysłowy?
Najprościej mówiąc jest to wygląd czy też dizajn produktu. Czyli to wszystko co postrzegamy zmysłem wzroku w trakcie zwykłego korzystania z danego przedmiotu. Te elementy wytworu można zmonopolizować zastrzegając je w odpowiednim urzędzie. W tym celu należy złożyć odpowiednie podanie oraz uiścić opłaty urzędowe.
Jednym z wymogów stawianych takim wzorom jest właśnie kwestia nowości. Musisz jednak wiedzieć, że nowość wzoru przemysłowego rozumiana jest inaczej jak w znaczeniu potocznym. Oczywiście najprościej mówiąc chodzi tutaj o ujawnienie produktu zanim zostanie on zgłoszony jako wzór przemysłowy w Urzędzie Patentowym RP lub EUIPO. Aby jednak uznać, że nowość wzoru przemysłowego została naruszona, muszą być spełnione i inne przesłanki. Nie każde ujawnienie od razu dyskwalifikuje Twój produkt.
Podstawowa zasada ochrony wzoru przemysłowego – nowość oraz indywidualny charakter
Wzór przemysłowy uważany jest za nowy, jeżeli przed datą zgłoszenia go do Urzędu Patentowego, identyczny wzór nie został publicznie udostępniony. Co najważniejsze, wzór przemysłowy uważa się za identyczny z udostępnionym publicznie, również wtedy, gdy różni się od niego jedynie nieistotnymi szczegółami. Chodzi więc o przypadki, kiedy porównywane wzory różnią się niuansami niedostrzegalnymi dla przeciętnego człowieka.
Urząd Patentowy nie sprawdza, czy przesłany mu wzór spełnia przesłanki nowości. Ta cecha wzoru przemysłowego może za to zostać zweryfikowana, w wyniku postępowania w sprawie unieważnienia prawa z rejestracji wzoru. Taka procedura najczęściej wszczynana jest przez konkurenta z branży, którego zaatakujesz. Czyli jest to sposób na obronę.
Tak czy inaczej, to na Twoich barkach spoczywa odpowiedzialność za zgłoszenie, które powinno spełniać wszystkie ustawowe wymagania (m.in.. nowość i indywidualność wzoru). W sprawie prawnej ochrony wzorów przemysłowych pomoże Ci profesjonalny pełnomocnik jakim jest rzecznik patentowy.
Jak rozumieć publiczne udostępnienie wzoru? Co na to prawo własności przemysłowej?
Publicznym ujawnieniem, będzie każdy akt umożliwiający zapoznanie się ze wzorem nieograniczonej liczbie osób, zawodowo zajmujących się dziedziną, której dotyczy wzór. Można przez to rozumieć osoby, które w ramach określonej branży zajmują się wyglądem produktów np.:
- projektanci,
- osoby odpowiedzialne za marketing czy rozwój produktów,
- sprzedawcy,
- handlowcy;
- finalni nabywcy (np. rodzice w kontekście wózków dziecięcych).
Sytuacja wygląda ciekawie, jeżeli spojrzymy na zakres terytorialny ewentualnego udostępnienia samego wzoru. W polskim prawie brak bowiem jakiegokolwiek geograficznego zawężenia, jeżeli chodzi o stan wiedzy specjalistów z danej branży, której wzór dotyczy. Przepisy odnoszące się do wspólnotowego wzoru już takie zapisy posiadają (mowa jest o obszarze Wspólnoty).
Jaki to będzie miało wpływ na Twoje interesy? Jeżeli ujawnisz swój wzór na wystawie w Chinach, może to być podstawa postępowania o stwierdzenie nieważności wzoru przemysłowego krajowego, ale ochrona wspólnotowego może się utrzymać.
UWAGA! Niższe opłaty za rejestrację wzoru przemysłowego
Możesz obniżyć opłaty urzędowe za rejestrację wzoru aż o 75% dzięki dotacjom z UE. Program skierowany jest do firm z sektora MŚP, a jego górna granica wynosi 1000 EUR. W zeszłym roku 100% złożonych przeze mnie wniosków zakończyło się przyznaniem grantu. Chętnie pomogę Ci uzyskać taką dotację. Po prostu napisz do mnie przez formularz.
Dalsza część artykułu pod formularzem.
Jak może nastąpić ujawnienie wzoru?
Formy publicznego ujawnienia niweczące nowość wzoru przemysłowego zostały wymienione w ustawie Prawo Własności Przemysłowej. Może to być:
- stosowanie,
- wystawienie,
- ujawnienie w inny sposób.
Faktycznie chodzi więc o przypadki sprzedaży wzoru oraz jego reklamy (zdjęcia, ulotki, banery czy katalogi). Nowość wzoru przemysłowego można zaprzepaścić publikując artykuł w gazecie branżowej (jeżeli np. dodamy do niego zdjęcie produktu). W praktyce przyjmuje się bowiem, że w dacie publikacji czasopisma, z tą formą udostępnienia publicznego mogli zapoznać się specjaliści z danej branży.
Ujawnienia nieszkodzące nowości
Nie niweczy nowości pokazanie wzoru osobie trzeciej, która w sposób wyraźny lub dorozumiany była zobowiązana do zachowania poufności. Chodzi tutaj na przykład, o sytuację kiedy przedsiębiorcy prowadzą między sobą korespondencję handlową. Ze swej natury taka korespondencja ma charakter poufny i można domniemywać, że nie dotrze do nieograniczonego kręgu odbiorców- profesjonalistów.
Kolejnym przypadkiem udostępnienia wzoru, które nie uchybia nowości jest ujawnienie go przez twórcę, jego następcę prawnego lub osobę trzecią za zgodą uprawnionego. Pod warunkiem jednak, że nie nastąpiło to wcześniej niż na 12 miesięcy od daty dokonania formalnego zgłoszenia do Urzędu Patentowego (ulga w nowości).
Urzędnik nie sprawdza czy zastrzegany wzór jest nowy
Procedura zastrzegania wzorów przemysłowych jest błyskawiczna. Na Unię Europejską trwa to zazwyczaj nie dłużej niż 14 dni. Dla porównania procedura patentowania wynalazków trwa około 3 lat. Skąd ta różnica? Otóż ekspert sprawdza jedynie podstawowe wymogi formalne. Weryfikuje czy złożono wszystkie niezbędne dokumenty oraz wniesiono opłatę zgłoszeniową za dany wzór.
Ekspert nie sprawdza czy wzór przemysłowy jest nowy i ma atrybut tzw. indywidualności.
Teoretycznie jesteś więc w stanie skutecznie zastrzec znaną od lat puszkę Coca-Coli. Narażasz się jednak tym sposobem na spór. Po prostu osoba, którą będziesz straszył tak uzyskanym prawem, w ramach obrony może wystąpić o jego unieważnienie. Wystarczy, że przedłoży dowody na to, że w dacie zgłoszenia wzór był już znany na rynku. Odbywa się to jednak w postępowaniu spornym.
Niestety ten mechanizm jest często wykorzystywany w nieetyczny sposób. W poniższym nagraniu opowiadam o procederze przejmowania marek i produktów chińskich firm.
Przesłanka nowości wzoru przemysłowego – podsumowanie
- Wzór przemysłowy, który został zgłoszony do rejestracji z naruszeniem nasady nowości może zostać unieważniony.
- Urząd Patentowy nie sprawdza, czy wzór przemysłowy charakteryzuje się nowością.
- Ujawnienie wzoru następuje wtedy, kiedy wiadomość o wzorze może dotrzeć do osób zawodowo zajmujących się daną dziedziną.
- Nie niweczy nowości ujawnienie wzoru osobie trzeciej, która miała zachować poufność.
- Nie niweczy nowości ujawnienie wzoru w terminie 12 miesięcy przed dokonaniem formalnego zgłoszenia.
Jak widzisz pojęcie nowości obwarowane jest szeregiem zastrzeżeń. Mimo wszystko dość często przedsiębiorcy zgłaszają do ochrony przedmioty, których ochronę, jeżeli ma się odpowiednie dowody, łatwo unieważnić. Cały zabieg mija się wtedy z celem. Posiadasz wtedy bowiem świadectwo ochronne, którego boisz się użyć, aby nie zostać pozbawionym praw z rejestracji. Pamiętaj więc, że nowość wzoru przemysłowego to kluczowa kwestia, jeżeli myślisz o skutecznej i trwałej ochronie prawnej swojego produktu.
Zobacz również:
- Czy wzór przemysłowy jest lepszy od patentu na wynalazek?
- Czy nazwę i logo firmy trzeba rejestrować?
- Klasy towarowe a znak towarowy. Strategie dla początkujących
- Znak towarowy w domenie internetowej. Czy to narusza prawo?
- Czy uzyskanie ochrony na wzór wspólnotowy jest drogie?
- Naruszenie znaku towarowego. Tych 6 błędów unikaj!
- Jak odzyskać domenę internetową?
- Jak zastrzec nazwę firmy w Polsce, Europie i na świecie?
FAQ
Czym jest wzór przemysłowy? Jaka jest definicja wzoru?
Według ustawy prawo własności przemysłowej wzorem przemysłowym jest nowa oraz posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, fakturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację.
Wytworem jest każdy przedmiot wytworzony w sposób przemysłowy lub rzemieślniczy, obejmujący w szczególności opakowanie, symbole graficzne oraz kroje pisma typograficznego, z wyłączeniem programów komputerowych.
Przykładem wzorów przemysłowych są:
- Wzory mebli: Może to obejmować unikalne wzory stolików kawowych, krzeseł, półek czy sofy. 🪑
- Wzory urządzeń elektronicznych: Design telefonów komórkowych, komputerów, smartwatchy czy konsol do gier. 💻
- Wzory modowe: Od ubrań, przez buty, aż po dodatki jak torebki czy biżuteria. 👗
- Wzory zastawy stołowej: Kształt i wzór filiżanek do kawy, talerzy, sztućców, itp. ☕️
Jakie są kryteria definiujące nowość i indywidualny charakter wzoru przemysłowego?
👉 Według przepisów prawa własności przemysłowej wzór uważa się za nowy, jeżeli przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania prawa z rejestracji, identyczny wzór nie został udostępniony publicznie przez stosowanie, wystawienie lub ujawnienie w inny sposób.
👉 Wzór uważa się za identyczny z udostępnionym publicznie także wówczas, gdy różni się od niego jedynie nieistotnymi szczegółami.
👉 Wzór przemysłowy odznacza się tym charakterem indywidualności, jeżeli ogólne wrażenie, jakie wywołuje na zorientowanym użytkowniku, różni się od ogólnego wrażenia wywołanego na nim przez wzór publicznie udostępniony przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo.
👉 Przy ocenie indywidualnego charakteru wzoru bierze się pod uwagę zakres swobody twórczej przy opracowywaniu wzoru.
Co daje udzielenie prawa z rejestracji wzoru przemysłowego?
Przez uzyskanie prawa z rejestracji uprawniony nabywa prawo wyłącznego korzystania z wzoru przemysłowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.
👉 Prawo z rejestracji obejmuje każdy wzór, który na zorientowanym użytkowniku nie wywołuje odmiennego ogólnego wrażenia.
Rejestracja wzoru przemysłowego daje twórcy lub właścicielowi pewne konkretne prawa i korzyści. Oto kilka z nich:
✅ Rejestracja wzoru przemysłowego daje właścicielowi wyłączne prawo do wykorzystania tego wzoru. Inne osoby lub firmy nie mogą bezprawnie kopiować, produkować, sprzedawać ani importować produktów zawierających ten wzór bez zgody właściciela.
✅ Zarejestrowany wzór przemysłowy jest chroniony prawnie. Właściciel ma prawo do wszczęcia postępowania sądowego przeciwko osobom, które naruszają te prawa. Możliwe są zarówno odszkodowania, jak i nakazy sądowe związane z zaprzestaniem naruszeń.
✅ Właściciel wzoru zarejestrowanego może licencjonować go innym podmiotom lub sprzedać prawa do wzoru, co może przynieść znaczne korzyści finansowe.
👉 Udzielenie prawa z rejestracji wzoru przemysłowego stwierdza się przez wydanie świadectwa rejestracji.
Ochrona z tytułu prawa z rejestracji wzoru nie przysługuje wytworowi, który stanowi część składową wytworu złożonego, używaną do naprawy tego wytworu w taki sposób, by przywrócić mu jego wygląd początkowy. Osoby trzecie mogą korzystać z wytworu, poprzez jego wytwarzanie, oferowanie, wprowadzanie do obrotu, import, eksport lub używanie wytworu, w którym wzór jest zawarty bądź zastosowany, lub poprzez składowanie takiego wytworu dla takich celów.
