Czym są wzory przemysłowe? Gdzie je zgłosić, aby uzyskać ochronę? Co daje rejestracja wzoru przemysłowego

• Zobacz ceny minimalne za usługi kancelarii patentowej

Wzory przemysłowe są ważne, bo ludzie kupują oczami!

Wiesz dlaczego system operacyjny Windows pokonał DOS-a? Ponieważ opierał się na obrazach. Pliki przenosiło się do wskazanych folderów szybkim ruchem kursora. Wystarczyło zrozumieć dosłownie kilka zasad i komputer stał przed ludźmi otworem.

Nasz mózg uwielbia obrazy!

Doskonale wiedzą o tym wydawcy gazet brukowych. Jeżeli weźmiesz do ręki “Fakt” lub “Super Expres”, to zobaczysz, że najmniej jest w nich właśnie tekstu. 🙂 Eksponowane są za to zdjęcia. Statystyki mówią same za siebie. Powyższe tytuły są najczęściej kupowanymi dziennikami w Polsce!

Design jest wszystkim. Wszystkim!

Paul Rand, autor logo IBM

Ochrona wzorów przemysłowych. Wiodące firmy dbają o wygląd swoich produktów

Dla najbardziej konkurencyjnych przedsiębiorstw na świecie, wzornictwo przemysłowe jest stałym elementem tworzenia nowego produktu. Dopracowane produkty to dla nich bardzo ważny element innowacyjności. Projektanci wzornictwa uczestniczą tam w procesie powstawania nowego towaru już na etapie kreowania jego wizji.

Aby produkt się sprzedawał, musi być funkcjonalny, ale i mieć atrakcyjny wygląd. Jeżeli dobrze połączy się wszystkie elementy tej układanki, pojawia się sukces ekonomiczny. A im jest on większy, tym szybciej zwróci na Ciebie uwagę nieuczciwa konkurencja.

Takie firmy sprawdzą co Ci się dobrze sprzedaje i wprowadzą na rynek coś podobnego.

Zazwyczaj to w tym momencie większość osób zaczyna się zastanawiać jak z tym walczyć. Widząc co wyprawia konkurencja chcą swoje produkty chronić jako wzory przemysłowe. Niestety często jest już za późno.

Wzory przemysłowe – jak prawo je zabezpiecza? Ile trwa ochrona?

Ochronę na wzory przemysłowe uzyskuje się poprzez rejestrację we właściwym urzędzie ds. własności przemysłowej. Istnieje procedura:

• krajowa (np. na Polskę);
• wspólnotowa (na 27 krajów UE);
• międzynarodowa (na wybrane kraje świata).

W Polsce takie wzory zastrzega się w UPRP w Warszawie. Prawo z rejestracji wzoru udziela się na 25 lat od daty dokonania zgłoszenia w Urzędzie Patentowym. Podzielone jest ono na  pięcioletnie okresy. Właściciel wzoru otrzymuje finalnie specjalne świadectwo ochronne.

Poza informacją, że wszelkie prawa należą do Ciebie, będzie tam wskazany numer prawa ochronnego. Możesz go później umieszczać na produktach. To działanie prewencyjne. Konkurencja od razu będzie wiedzieć, że zadbałeś o formalny monopol prawny. Dzięki temu unikniesz spraw spornych.

Zobacz również:

• Czy wzór przemysłowy jest lepszy od patentu na wynalazek?
• Jak opatentować nazwę firmy? Czy to w ogóle możliwe?

Niższe opłaty za zgłoszenie wzoru przemysłowego w Urzędzie Patentowym

Możesz obniżyć opłaty urzędowe aż o 75% dzięki dotacjom z UE. Program skierowany jest do firm z sektora MŚP, a jego górna granica wynosi 1000 EUR. W zeszłym roku 100% złożonych przeze mnie wniosków zakończyło się przyznaniem grantu. Chętnie pomogę Ci uzyskać taką dotację. Po prostu napisz do mnie przez formularz.

^{Dalsza część artykułu pod formularzem.}

Czym są wzory przemysłowe (definicja)? To postać wytworu

Wyjaśnienie znajdziesz w ustawie Prawo własności przemysłowej (dalej PrWłPrzem):

Art. 102
Wzorem przemysłowym jest nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, strukturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację.

Osobiście lubię mówić, że wzory to:

„skóra oblekająca technologię”

Nie jest to jednak precyzyjne określenie, ponieważ często więcej wspólnego niż z tą technologią, wzory przemysłowe mają z fantazyjnym designem.

Daleko nie szukając – oryginalny kształt kubka.

Najtrafniejszym określeniem będzie więc to, mówiące, że wzory przemysłowe to po prostu zewnętrzna postać przedmiotu. A to oznacza, że w tej formie można chronić niemal wszystko. Spójrz co znalazłem w rejestrach.

Przykłady zarejestrowanych wzorów przemysłowych

• opakowania całych produktów oraz ich etykiety:

• przedmioty codziennego użytku:

• stojaki, armatura łazienkowa, meble:

• lampy, obuwie, odzież;

• zabawki, klocki, gry planszowe:

• wyroby spożywcze takie jak cukierki, ciasta czy torty:

• maszyny, części maszyn, a nawet ogromne statki:

• rysunki, grafiki, logo firmowe:

Jakie wymogi muszą spełniać wzory przemysłowe? Czym jest indywidualny charakter?

Jeżeli myślisz o rejestracji swojego produktu, to pamiętaj że musi on:

• być nowy – czyli nie powinieneś go sprzedawać dłużej niż 12 miesięcy;
• posiadać indywidualny charakter – czyli nie może różnić się od tego co jest na rynku nieistotnymi szczegółami.

Nie udziela się praw dla wzorów przemysłowych, których zastosowanie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym lub naruszało dobre obyczaje.

Art. 103. 1. Wzór przemysłowy uważa się za nowy, jeżeli przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania prawa z rejestracji, identyczny wzór nie został udostępniony publicznie przez stosowanie, wystawienie lub ujawnienie w inny sposób, z zastrzeżeniem ust. 2. Wzór uważa się za identyczny z udostępnionym publicznie także wówczas, gdy różni się od niego jedynie nieistotnymi szczegółami.

.

Art. 104. 1. Wzór przemysłowy odznacza się indywidualnym charakterem, jeżeli ogólne wrażenie, jakie wywołuje na zorientowanym użytkowniku, różni się od ogólnego wrażenia wywołanego na nim przez wzór publicznie udostępniony przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo.
2. Przy ocenie indywidualnego charakteru wzoru przemysłowego bierze się pod uwagę zakres swobody twórczej przy opracowywaniu wzoru.

PrWłPrzem

Na etapie zgłoszenia ekspert nie będzie tego weryfikował. Kiedy jednak będziesz chciał dochodzić roszczeń od naruszyciela, ten broniąc się, może próbować podważyć Twoją rejestrację. Tak się najpewniej stanie, jeżeli usuniesz mu ofertę z Allegro czy Amazon.

Po co rejestrować wzór? Spacyfikujesz już sam pomysł skopiowania Twojego produktu!

Po udzieleniu ponad 3000 porad prawnych wiem jedno. Przedsiębiorcom nie chodzi o to, aby wygrywać spory w sądzie. Oni chcą się zabezpieczyć po to, aby nie musieli w ogóle takich batalii toczyć. Da się to zrobić, ale musisz spełnić łącznie dwa wymogi.

• najpierw zabezpiecz swoje wzory,
• a potem pochwal się tym światu.

Uwierz mi, że zrobi to wrażenie na konkurencji! Większość osób widząc taką informację pomyśli, że swój produkt opatentowałeś. To skutecznie odwiedzie ich od pomysłu kopiowania efektów Twojej pracy. Zauważ, że osiągniesz to tylko monopolizując od strony prawnej wygląd swojego produktu.

Ostatnio znalazłem firmę, która z sukcesem zastosowała właśnie taką taktykę. Firma Vitberg zastrzegła swoje innowacyjne maseczki w formie wzoru użytkowego i jako wzory przemysłowe. Pochwaliła się tym na swojej stronie pokazując numery zgłoszeniowe i zdjęcia dokumentów.

Co zyskasz chroniąc swoje wzory przemysłowe? Kluczowy jest czas!

Chroniąc od strony formalnej swoje produkty, zyskujesz wyłączność na ich komercjalizowanie.

1. Na wzór przemysłowy udziela się prawa z rejestracji.
2. Przez uzyskanie prawa z rejestracji uprawniony nabywa prawo wyłącznego korzystania z wzoru przemysłowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.
3. Uprawniony może zakazać osobom trzecim wytwarzania, oferowania, wprowadzania do obrotu, importu, eksportu lub używania wytworu, w którym wzór jest zawarty bądź zastosowany, lub składowania takiego wytworu dla takich celów.

Art. 105 PrWłPrzem

1. Stajesz się formalnym właścicielem praw do produktu

Wspominałem już, że informacje o tym jaki produkt chronisz, na jakim terytorium i od jakiej daty, znajdą się w świadectwie.

Decyzja o udzieleniu prawa z rejestracji wzoru przemysłowego pozwala unikać większości sporów o prawa do produktu. Daje Ci to również możliwość przenoszenia tego prawa na inne osoby. Wzory zarejestrowane można sprzedać tak samo jak samochód.

Wzory łatwiej zarejestrować niż uzyskać patent. Ma to jednak jeden wielki minus. Z wnioskiem o przyznanie takiej ochrony może wystąpić… Twój konkurent. W ten sposób kradnie się prawa do wiodących produktów.

Ten proceder omówiłem w poniższym nagraniu:

2. Banalnie prosto usuwasz oferty konkurencji. Świadectwo rejestracji to silna broń!

Na pewno słyszałeś, że spory sądowe ciągną się w Polsce latami. Jeżeli naruszyciel jest zdeterminowany, to może przeciągać sprawę w nieskończoność. Przykładowo spór o kształt kostki Rubika zakończył się po 10 latach!

Jeżeli masz jednak w ręku świadectwo ochronne wzorów przemysłowych, to na Allegro, Amazon czy OLX możesz usunąć ofertę naruszyciela… wysyłając jednego maila. Autentycznie tak to wygląda! Lokalizujesz aukcję np. ze skopiowaną zabawką i piszesz do portalu skargę na złamanie Twoich praw. O ile faktycznie przedmioty są podobne – pracownik usuwa ofertę i sugeruje abyście sprawę załatwili między sobą.

Zobacz jak pracownik Allegro uzasadniał to w sprawie mojego Klienta:

Chciałbym podkreślić, że serwis jest zobligowany do podjęcia działań, zgodnie z art. 14, ust. 3 Ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną z 18 lipca 2002r., po otrzymaniu tzw. wiarygodnej wiadomości o naruszeniu praw wyłącznych. Serwis nie posiada uprawnień odpowiednich organów, by samemu dokonywać oceny naruszeń – usuwa konkretnie wskazane przez uprawniony podmiot oferty.

.

Podmiot zgłaszający, Pan […], przedstawiając numery rejestracji wzorów przemysłowych, w sposób wystarczająco wiarygodny potwierdził podstawę prawną do zgłaszania naruszeń w ofertach […].

.

Serwis był zobligowany prawnie do usunięcia wskazanych ofert, w związku z bardzo wysokim uprawdopodobnieniem wystąpienia naruszenia.

To samo na drodze sądowej zajęło by lata i kosztowało majątek. Czyli inwestycja w rejestrację wzoru pozwala oszczędzić pieniądze na etapie blokowania konkurencji na rynku.

Zobacz również:

• Jak zastrzec prawa autorskie do grafik, zdjęć czy muzyki?
• Czy osoba fizyczna może być właścicielem znaku towarowego?
• Co oznacza C w kółku?

3. Wzory przemysłowe odwracają ciężar dowodowy w sądzie

Czasami nie ma wyjścia i musisz działać ostro. Konkurenta trzeba pozwać, aby zablokować mu sprzedaż. Przygotowując pozew musisz wskazać jakie prawa Ci przysługują. Jeżeli swojego produktu nie zastrzegłeś, to istnieje ogromna niepewność czy sąd uzna, że np. Twoje krzesło chroni prawo autorskie.

Rejestracja wzorów przemysłowych ułatwia prowadzenie sporów. Kolokwialnie mówiąc rzucasz świadectwo na stół i mówisz „oto dowód na przysługujące mi prawa”.

Teraz ciężar dowodowy przerzucasz na przeciwnika. W ramach obrony może próbować Twoje wzory unieważnić. Czyli musi wykazać, że ochrony nie powinieneś dostać. Może mieć nawet rację, ale bez przekonujących dowodów to mu się nie uda.

Czy wzory przemysłowe trzeba zastrzegać?

Wiele osób żyje w takim błędnym przekonaniu, że nie robiąc nic i tak są silnie chronieni przez prawo. No bo ponoć każdy efekt ich pracy zabezpiecza prawo autorskie. Ewentualnie mamy ustawę o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, która mówi, że niedopuszczalne jest kopiowanie zewnętrznej postaci produktu.

To jest teoria. W praktyce ochrona bez formalnej rejestracji jest na minimalnym poziomie. Często, albo w ogóle nie będzie można jej zastosować, albo banalnie prosto da się ją obejść. Tłumaczę to poniżej.

Prawo autorskie a wzory przemysłowe

Prawo autorskie chroni jedynie twórczość, która jest dostatecznie oryginalne. Czyli musisz opracować coś, w czym da się odcisnąć piętno twórcze. W zakresie sztuki użytkowej takiej jak meble, zabawki czy odzież, swoboda twórcza jest bardzo ograniczona.

Klasyczne krzesło ma cztery nogi i oparcie. Co miałoby w tym przypadku chronić prawo autorskie? Kąt nachylenia nóżek czy odcień obicia? Na ochronę prawnoautorską mogą liczyć tylko wybitnie „udziwnione przedmioty”. Takie wymogi moim zdaniem spełnia krzesło „Root” autorstwa Sulana Kolatana i Williama MacDonalda.

Naśladownictwo produktów jako czyn nieuczciwej konkurencji?

Art. 13. 1.
Czynem nieuczciwej konkurencji jest naśladowanie gotowego produktu, polegające na tym, że za pomocą technicznych środków reprodukcji jest kopiowana zewnętrzna postać produktu, jeżeli może wprowadzić klientów w błąd co do tożsamości producenta lub produktu.

Czytając ten przepis ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji możesz pomyśleć, że sprawa jest jasna. Każdy kto skopiuje Twój produkt, będzie wprowadzał klientów w błąd. Uzyskiwanie formalnego monopolu na produkty jest więc zbyteczne.

Cóż, w prawie nic nie jest tak proste jak się wydaje. 🙂

Jak łatwo obejść ten przepis pokazał spór pomiędzy firmą LEGO a COBI. Sedno konfliktu dotyczyło tego, że polski producent jawnie kopiował wygląd klocków LEGO. Na kartonikach oraz samych klockach dodawał jedynie swoje logo. Sprawa przeszła przez wszystkie instancje i w uzasadnieniu prawomocnego wyroku możemy przeczytać:

Wyrok Sądu Najwyższego
z dnia 11 lipca 2002 r.
(sygn. akt I CKN 1319/00)

Wyczerpujące i wyraźne oznaczenie producenta na opakowaniu towaru oraz trwałe umieszczenie znaku towarowego bezpośrednio na produkcie wprowadzanym do obrotu wyłącza możliwość wywołania błędu zarówno co do tożsamości producenta, jak i produktu.

Ciekawostka:

LEGO próbując bronić w jakikolwiek sposób wygląd swoich klocków z sukcesem zgłosiło taki oto przestrzenny znak towarowy na terenie Unii Europejskiej.

Z czasem jednak konkurencja im go unieważniła. Sąd zgodził się z twierdzeniem, że to co było wcześniej chronione patentem i weszło po jego wygaśnięciu do domeny publicznej, nie może być z powrotem zmonopolizowane.

Więcej o tym jak chronić rozwiązania techniczne znakami towarowymi pisałem tutaj:

• Patent a znak towarowy. Zaskakujący sposób na obejście przepisów

Ile kosztuje uzyskanie ochrony na wzór EUIPO?

Prawo do wzorów jest przyznawane na wniosek. Po złożeniu podania wraz z ilustracjami wzoru przemysłowego, musisz wnieść odpowiednie opłaty urzędowe, a ekspert będzie weryfikował, czy nie popełniłeś błędu w tych formalnościach.

Wysokość opłat urzędowych zależy w głównej mierze od:

• terytorium na jakim ma obowiązywać jego ochrona;
• ilości odmian zawartych w jednym zgłoszeniu;
• obszerności opisu samego wzoru.

Moi klienci najchętniej wybierają do ochrony wzory wspólnotowe. Robi się to w Urzędzie UE ds. Własności Intelektualnej w Alicante w Hiszpanii. To co ich do tego przekonuje to błyskawiczna procedura. W przypadku wzorów wspólnotowych od zgłoszenia do wydania świadectwa mija nie dłużej niż 14 dni! Dla porównania w Polsce to samo zajmuje około 6 miesięcy.

Upraszczając, opłaty wyglądają tak:

• 350 EUR – za pierwszy wzór;
• 175 EUR – za każdą kolejną odmianę wzoru od 2 do 10;
• 80 EUR – za każdą odmianę powyżej 10.

Są to opłaty za pierwszy okres ochrony, który wynosi 5 lat.

Przykład:

Przeglądając rejestry znalazłem firmę, która zgłosiła jako wzory 14 pluszaków. Łącznie wniosła za to opłaty urzędowe w wysokości 2245 EUR.

Jak łatwo policzyć zastrzeżenie pojedynczej zabawki wiązało się z inwestycją około 160 EUR. Korzystali przy tym z rzecznika patentowego, więc do tej kwoty należy doliczyć jego honorarium.

Opłaty za rejestrację wzorów przemysłowych na Polskę i świat

Jeżeli wystarczy Ci ochrona tylko na Polskę, to zgłoszenie powinieneś zrobić do naszego krajowego urzędu. Z drugiej strony, jeżeli myślisz o podbiciu „dalszej zagranicy”, to po ochronę powinieneś udać się do Światowej Organizacji Własności Intelektualnej.

O tym z jakimi opłatami to się wiąże dowiesz się z poniższego nagrania.

Kiedy wzory przemysłowe są lepsze od patentu? Kiedy warto je zastrzec?

Przepisy dają Ci kilka narzędzi prawnych do ochrony swoich produktów. Poza wzorami przemysłowymi są jeszcze m.in. wzory użytkowe, patenty, a także trójwymiarowe znaki towarowe. Najsilniejszą ochronę uzyskujesz naturalnie po opatentowaniu wynalazku. Wadą tego rozwiązania jest jednak czas. Na przyznanie ochrony poczekasz przynajmniej 3 lata.

Może więc dojść do sytuacji, że zrobiłeś zgłoszenie patentowe, a mimo to nie możesz pozwać konkurenta, bo formalnie patentu jeszcze nie posiadasz. Po trzech latach takich naśladowców może być więcej, a Ty na start będziesz miał ogromne straty.

Jeżeli jednak istota Twojego rozwiązania jest widoczna na zewnątrz, to możesz błyskawicznie zastrzec wzory przemysłowe. Po 14 dniach będziesz miał w ręku świadectwo. To pozwoli Ci pozywać naruszycieli lub usuwać ich ofertę z internetu. Czyli zyskujesz to, czego nie daje co prawda silniejsza ochrona patentowa, ale odłożona w czasie.

Przykład:

Tą drogą poszedł HENKEL. Zgłosił do ochrony wiele odmian zawieszek toaletowych jako wzory wspólnotowe na Unię Europejską.

Równocześnie jednak zawnioskował o przyznanie mu patentu europejskiego na ich konstrukcję. Patent otrzymał, ale procedura wraz z walidacją w wybranych krajach trwała 7 lat. Zarejestrowany wygląd pozwalał mu od razu egzekwować prawo.

Zobacz również:

• Jak odzyskać domenę internetową? Sąd Domenowy vs. szantaż domenowy
• Jak chronić nazwę firmy? 5 najczęstszych mitów!
• Rejestracja marki na Amazon. Czym jest Amazon Brand Registry?
• Co oznacza TM przy logo?
• Trolle zastrzegają cudze nazwy firm. Jak mogę się bronić?
• Strefa Marek Allegro. Wszystko co musisz o niej wiedzieć
• Licencja na wykorzystanie postaci z bajek. Gdzie szukać kontaktu?
• Jak sprawdzić, czy nazwa jest zastrzeżona?