Blog nagrodzony przez
Urząd Patentowy RP
Urząd Patentowy RP
Niezarejestrowany wzór wspólnotowy

Niezarejestrowany wzór wspólnotowy zainteresuje przedsiębiorców, którzy wytwarzają produkty „o krótkim życiu”. Chodzi o towary sezonowe, których atrakcyjność dla konsumentów szybko mija. Jak błyskawicznie zapewnić ochronę prawną np. kolekcji obuwia? Dokładnie o tym przeczytasz w dzisiejszym wpisie na blogu. 🙂

Niezarejestrowany wzór wspólnotowy – definicja

Czym jest niezarejestrowany wzór wspólnotowy? Wyjaśnię Ci wszystko w prosty sposób.

Chcąc zabezpieczyć wygląd danego przedmiotu w Polsce, możesz do tego wykorzystać wzór przemysłowy. Rejestruje się go w Urzędzie Patentowym w Warszawie. Jeżeli ochronę na swój produkt chcesz rozciągnąć na całą Unię Europejską, możesz wykorzystać wzór wspólnotowy. W tym przypadku rejestracji dokonuje się w EUIPO (Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej) w Alicante w Hiszpanii.

W zasadzie poza zasięgiem terytorialnym oba rodzaje wzorów wiele się nie różnią. Aby uzyskać ochronę na swój dizajn, musisz jednak formalnie wysłać zgłoszenie. Warto więc o tym pomyśleć zawczasu.

Przepisy unijne dają Ci możliwość ochrony w dwóch wariantach:

  1. jako wzór wspólnotowy (wymagana rejestracja w EUIPO);
  2. jako niezarejestrowany wzór wspólnotowy (nie ma wymogu rejestracji).

Co ciekawe, definicja obu pojęć jest jednakowa:

Wzór przemysłowy oznacza postać całego lub części produktu, wynikająca w szczególności z cech linii, konturów, kolorystyki, kształtu, tekstury i/lub materiałów samego produktu i/lub jego ornamentacji.

Dlaczego niezarejestrowany wzór wspólnotowy podlega ochronie?

Odpowiedź na to pytanie znajdziemy w Rozporządzeniu Rady (WE) NR 6/2002 z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie wzorów wspólnotowych:

Wzór wspólnotowy powinien, w miarę możliwości, służyć potrzebom wszystkich sektorów przemysłowych we Wspólnocie.

Niektóre z tych sektorów tworzą znaczną liczbę wzorów produktów, często o krótkiej żywotności rynkowej, w przypadku których korzystna jest ochrona nieobciążona formalnościami rejestracyjnymi, a okres trwania ochrony ma mniejsze znacznie. Jednocześnie istnieją sektory przemysłu, które doceniają korzyści płynące z rejestracji dla zwiększenia pewności prawnej, którą zapewnia i która wymaga możliwości dłuższego czasu trwania ochrony, odpowiadającemu przewidywanej żywotności rynkowej ich produktów.

Wynika stąd potrzeba dwóch form ochrony, z których jedna jest krótkoterminowa i odnosi się do niezarejestrowanego wzoru, natomiast druga przeznaczona jest dla wzoru zarejestrowanego na dłuższy okres.

Czym różni się wzór zarejestrowany i niezarejestrowany?

1. Zasada nowości

Aby ochrona była skuteczna zarejestrowany wzór musi być nowy. W przypadku wzorów niezarejestrowanych, ta owa nowość liczona jest od innego momentu. Chodzi o datę kiedy wzór został po raz pierwszy publicznie udostępniony. Ważne, aby nastąpiła ona w takiej formie, aby mógł zapoznać się z nim ekspert z Twojej dziedziny.

Wzór uważa się za nowy, jeśli identyczny wzór nie został udostępniony publicznie:
a) w przypadku niezarejestrowanego wzoru wspólnotowego, przed datą pierwszego publicznego udostępnienia wzoru, o którego ochronę się wnosi;

b) w przypadku zarejestrowanego wzoru wspólnotowego, przed datą złożenia wniosku o rejestrację wzoru, o którego ochronę się wnosi lub, jeśli wystąpiono o pierwszeństwo, przed datą pierwszeństwa.

Artykuł 5 ust. 1. Rozporządzenie unijne ws. wz. wspólnotowych

2. Czas ochrony prawnej

Ochrona wzoru wspólnotowego może trwać do 25 lat (w 5-cio letnich okresach). Liczona jest od daty zgłoszenia. Niezarejestrowany wzór daje wyłączność tylko na 3 lata. Ochrona ta liczona jest natomiast od daty, kiedy wzór został udostępniony publicznie na terytorium Unii Europejskiej. Może to nastąpić poprzez:

  • publikację w katalogach firmowych czy wydawnictwach branżowych;
  • wystawienie na targach;
  • sprzedaż;
  • reklamę.

Wzór spełniający wymagania sekcji 1 jest chroniony jako niezarejestrowany wzór wspólnotowy przez okres trzech lat, rozpoczynający się od dnia, w którym został po raz pierwszy udostępniony publicznie.

Artykuł 11 Rozporządzenie unijne ws. wz. wspólnotowych

3. Prawo do wzoru

Jeżeli dokonałeś formalnej rejestracji wyglądu produktu, Twoje dane będą widoczne na świadectwie ochronnym. Sprawa tego, kto jest właścicielem praw wydaje się więc oczywista. Jeżeli jednak chodzi o niezarejestrowany wzór, to tutaj za uprawnioną uznaje się tę osobę, która pierwsza rozpowszechniała go pod swoim nazwiskiem.

4. Domniemanie legalności

Sądy wspólnotowe w sprawach dotyczących naruszenia prawa do wzoru wspólnotowego uznają zarejestrowany wzór wspólnotowy jako ważny. Niezarejestrowany wzór wspólnotowy, nie ma takiego domniemania. Aby sąd uznał go za ważny, osoba która na takie prawo się powołuje musi wykazać, że wzór:

  • został ujawniony w określonej dacie;
  • posiada on cechy nowości;
  • odznacza się indywidualnym charakterem.

Indywidualny charakter
1. Wzór jest uznany za posiadający indywidualny charakter, jeśli całościowe wrażenie, jakie wywołuje na poinformowanym użytkowniku, różni się od wrażenia, jakie wywiera na tym użytkowniku wzór, który został udostępniony publicznie w przypadku:
a) niezarejestrowanego wzoru wspólnotowego, przed datą pierwszego publicznego udostępnienia wzoru, o którego ochronę się wnosi;
b) zarejestrowanego wzoru wspólnotowego, przed datą dokonania zgłoszenia wzoru do rejestracji, od której wzór ma być chroniony lub, jeśli zastrzeżono pierwszeństwo, przed datą pierwszeństwa.

Artykuł 6 Rozporządzenie unijne ws. wz. wspólnotowych

5. Zakres ochrony

Tutaj możemy mówić o najistotniejszej różnicy pomiędzy powyższymi wzorami. Ochrona prawna tych zarejestrowanych jest bowiem szersza. Wyłączność z rejestracji obejmuje każdy produkt, który na zorientowanym użytkowniku nie wywołuje odmiennego wrażenia. Oznacza to, że jeżeli dany wytwór „na pierwszy rzut oka” nie odróżnia się od zarejestrowanego wzoru, to łamie prawo.

Wzór niezarejestrowany podlega jedynie ochronie przed kopiowaniem. A i to z pewnym wyjątkiem. Nie korzysta on przykładowo z ochrony przed naśladownictwem, jeśli uda się udowodnić, że inny wzór jest co prawda rozwiązaniem późniejszym, jednak zrealizowanym niezależnie od poprzedniego. Sam jego twórca z kolei nie mógł znać wzoru poprzedniego. W praktyce, zdarza się to niezwykle rzadko. Mimo wszystko taka sytuacja może mieć miejsce, np. w przypadku niektórych kreacji, które łatwo ulegają pewnym tendencjom w modzie.

Prawa ze wzoru wspólnotowego
1. Zarejestrowany wzór wspólnotowy przyznaje jego właścicielowi wyłączne prawo do jego używania i  osobom trzecim jego używania, które nie mają jego zgody. Wyżej wymienione używanie obejmuje, w szczególności, wytwarzanie, oferowanie, wprowadzanie do obrotu, import, eksport lub używanie produktu, w którym wzór jest zawarty bądź zastosowany lub składowanie takiego produktu w tych celach.
2. Jednakże właściciel niezarejestrowanego wzoru wspólnotowego nabywa prawo zakazu działań wymienionych w ust. 1 wyłącznie w przypadku, jeżeli sporne używanie wynika z naśladowania chronionego wzoru.

Sporne używanie nie uważa się za wynikające ze skopiowania chronionego wzoru, jeżeli naśladowanie jest wynikiem pracy twórcy, który można uznać, że nie znał wzoru ujawnionego przez właściciela.

Artykuł 19 Rozporządzenie unijne ws. wz. wspólnotowych

UWAGA! Niższe opłaty za ochronę wzoru wspólnotowego w EUIPO

Dofinansowanie na zgłoszenie znaku SME FUND

Możesz obniżyć opłaty urzędowe za rejestrację wzoru aż o 75% dzięki dotacjom z UE. Program skierowany jest do firm z sektora MŚP, a jego górna granica wynosi 1000 EUR. W zeszłym roku 100% złożonych przeze mnie wniosków zakończyło się przyznaniem grantu. Chętnie pomogę Ci uzyskać taką dotację. Po prostu napisz do mnie przez formularz.

Dalsza część artykułu pod formularzem.

Rejestrować wzory przemysłowe czy nie?

Ochrona wzorów bez formalnego zabezpieczenia jest na minimalnym poziomie. Poza tym tak jak napisałem, z racji tego, że nie jest to nigdzie odnotowywane, to w ewentualnym sporze będziesz musiał przedstawić sporo dowodów. W ich oparciu sędzia będzie oceniał, czy te prawa w ogóle istnieją oraz czy faktycznie przysługują Tobie.

Przedsiębiorcy rejestrują wzory przemysłowe po to, aby korzystać z najsilniejszej ochrony prawnej. Zauważ, że mając w ręku świadectwo ochronne, możesz jednym mailem usunąć ofertę konkurencji np. na Allegro. Nie potrzebujesz do tego żadnych prawników i sądów. Nie da się tego zrobić powołując się na wzory niezarejestrowane.

Jeżeli więc masz produkt, na którym świetnie zarabiasz, to nie ryzykuj i dokonaj jego rejestracji. Już sama informacja, że go zastrzegłeś odstraszy 90% konkurencyjnych podmiotów od pomysłu jego kopiowania. Pozostali, jeżeli odważą się to zrobić, szybko zostaną zablokowani.

 

Niezarejestrowany wzór wspólnotowy. Rozważania końcowe

Konstrukcja prawna jaką są niezarejestrowane wzory wspólnotowe to novum. Nie ma ono bowiem poprzednika w żadnym systemie. Aby jednak móc efektywnie z tego rodzaju wzorów korzystać, należy spełnić pewne wymogi. W praktyce wielu przedsiębiorców dowiaduje się o tej formie ochrony dopiero w momencie, kiedy mają problemy z nieuczciwą konkurencją.

Aby powoływać się na tę formę wzoru, nie należy składać jakiś formalnych wniosków. Mimo to, korzystanie z niego wymaga pewnego przygotowania. Nie każdy bowiem towar spełnia definicję wzoru. Mogą też pojawić się problemy z kwestią pierwszego udostępnienia. Często okazuje się, że nie tylko 3 lata ochrony szybko minęły, ale jakiekolwiek roszczenia są bezzasadne. Sporny towar to bowiem nie kopia, a jedynie produkt podobny.

Jeżeli przedsiębiorca dobrze zrozumie specyfikę tej konstrukcji prawnej, jest w stanie zareagować, przynajmniej na te najbardziej ordynarne próby kopiowania jego produktów. Mimo wszystko, patrząc na wszystkie plusy i minusy, moim zdaniem niezarejestrowany wzór wspólnotowy przegrywa z wzorem zarejestrowanym.

Zobacz również:

FAQ
Co to jest wzór?

👉 Zgodnie z unijnym rozporządzeniem wzór oznacza postać całego lub części produktu, wynikającą w szczególności z cech linii, konturów, kolorystyki, kształtu, tekstury i/lub materiałów samego produktu i/lub jego ornamentacji.

👉 Wzorem zabezpieczamy wygląd zewnętrzny produktu.

Jakie formy ochrony prawnej zapewnia zarówno zarejestrowany jak i niezarejestrowany wzór wspólnotowy?

Ochrona prawna, którą zapewniają zarówno zarejestrowany jak i niezarejestrowany wzór wspólnotowy, obejmuje następujące aspekty:

✅ Jakiekolwiek nieautoryzowane tworzenie produktu, który w swojej formie używa wzoru chronionego (lub do którego zastosowano dany wzór), jest uznawane za działanie łamiące prawo.

✅ Sprzedaż produktu zawierającego chroniony wzór bez zgody właściciela wzoru, stanowi czyn nielegalny.

✅ Reklamowanie produktu zawierającego chroniony wzór, bez uprzedniej zgody właściciela tego wzoru, jest uważane za naruszenie prawa.

✅ Wprowadzanie na rynek produktu wykorzystującego wzór bez zgody jego właściciela, jest działaniem łamiącym prawa tej osoby.

✅ Bezprawne jest także importowanie lub eksportowanie produktu, który zawiera wzór chroniony, bez zgody od właściciela tego wzoru.

Niezarejestrowane wzory wspólnotowe pozwalają właścicielowi na zablokowanie wykorzystywania danego wzoru przez inne podmioty w działalności handlowej. Ten rodzaj ochrony ma jednak ograniczony zasięg, gdyż dotyczy tylko sytuacji, w których naruszający wzór jest identycznym duplikatem wzoru chronionego, a naruszenie zostało dokonane z pełną świadomością istnienia wzoru pierwotnego, czyli w złej wierze.

Czym jest indywidulany charakter wzoru wspólnotowego?

Indywidualny charakter odnosi się do unikalnej natury danego wzoru, który ma być chroniony prawem własności intelektualnej w UE. Aby wzór mógł być chroniony, musi posiadać indywidualny charakter.

🟢 Wzór posiada indywidualny charakter, jeśli ogólny wrażenie, jakie wzór wywiera na poinformowanym użytkowniku, różni się od ogólnego wrażenia wywołanego przez jakikolwiek wzór wcześniej udostępniony.

🟢 W praktyce oznacza to, że wzór musi być nowy i oryginalny, aby mógł być chroniony prawem wzorów wspólnotowych. To jest kluczowy warunek, który musi być spełniony, aby uzyskać ochronę dla wzoru w UE.

Zauważ, że „użytkownik poinformowany” jest bardziej zaangażowany niż zwykły konsument, ale nie jest to specjalista. W praktyce sądy biorą pod uwagę różne czynniki, takie jak stopień swobody projektanta przy tworzeniu wzoru, charakterystyka produktu, w którym wzór jest wdrożony oraz stopień zróżnicowania istniejących wzorów na rynku.

Oceń ten artykuł
5/5 według czytelników bloga

Chcesz 1000 EUR dofinansowania na ochronę marki?

Skontaktuj się ze mną:

Jako rzecznik patentowy, specjalizuję się w rejestrowaniu znaków towarowych. Pomogę Ci uzyskać unijne dofinansowanie na ten cel.

zastrzezenie-nazwy-firmy-kancelaria-lech-q
ebook-o-ochronie-marki

Podobał Ci się ten artykuł?

Pobierz darmowy eBook o ochronie marki
  • zawiera kluczowe informacje o ochronie marki
  • otrzymał wyróżnienie od Urzędu Patentowego
  • napisany jest prostym i zrozumiałym językiem
  • opisuje najczęstsze błędy przedsiębiorców
  • zawiera proste rady jak chronić swoją markę
  • pobrało go już ponad 1800 osób!

Zobacz również

Włącz się do dyskusji

Witam!
Niezwykle cenna informacja, że istnieje ochrona niezarejestrowanego wzoru wspólnotowego, jednak jak pokazać, że jesteśmy objęci taką ochroną? Przy rejestracji mamy znak/nr, czy istnieje jakaś formułka (prawna) , która odstraszy konkurencję przed plagiatem, czy musimy liczyć na ich świadomość?

Dziękuję z odpowiedź i za bloga, który rozwiązuje szybko moje wątpliwości i otwiera moją świadomość prawną.
pozdrawiam

Dzień dobry Pani Matyldo. Jeżeli chodzi o sposób oznaczania wzorów zarejestrowanych to pisałem o tym tutaj. Przy wzorach zarejestrowanych to jednak nie obowiązuje. Nie mają bowiem żadnej sygnatury. Na wzory niezarejestrowane przedsiębiorcy powołują się dopiero w przypadku sporów z konkurencją. Czyli najczęściej w pierwszej kolejności w momencie wysłania pisma ostrzegawczego. Wtedy jednak musi Pani udowodnić kiedy ten niezarejestrowany wzór został po raz pierwszy ujawniony.
Pozdrawiam

Napisz do mnie mikolaj@kancelarialech.pl Zadzwoń +48 575 999 410