Mikołaj Lech
rzecznik patentowy
Czego przedsiębiorca nie jest w stanie ochronić?
Słyszałem już wiele opowieści o tym, jak dany serwis www może zrewolucjonizować rynek. Za każdym razem, musiałem jednak uświadamiać pomysłodawców co do jednej kwestii. Pewnych rzeczy nie można chronić w Urzędzie Patentowym. Ustawa Prawo własności przemysłowej mówi:
Art. 28
Za wynalazki nie uważa się w szczególności:
1) odkryć, teorii naukowych i metod matematycznych;
2) wytworów o charakterze jedynie estetycznym;
3) planów, zasad i metod dotyczących działalności umysłowej lub gospodarczej oraz gier;
4) wytworów, których niemożliwość wykorzystania może być wykazana w świetle powszechnie przyjętych i uznanych zasad nauki;
5) programów do maszyn cyfrowych;
6) przedstawienia informacji.
Choć może to niektórych oburzyć, jest na to rozsądne wytłumaczenie.
Wyobraź sobie, że taki Facebook patentuje pomysł na serwis społecznościowy. Albo przykład z naszego lokalnego podwórka. Allegro, tylko dla siebie zastrzega sprzedaż, w formie aukcji internetowych. Teraz już chyba rozumiesz, skąd wzięły się powyższe ograniczenia. Byłoby to po prostu szkodliwe dla normalnego obrotu gospodarczego.
Więcej na temat tego czego opatentować się nie da mówiłem tutaj:
Jak chronić stronę www za pomocą prawa autorskiego?
Wygląd strony www, spełnia zwykle definicję utworu według ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych:
Art. 1
1. Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia.
Dla Ciebie oznacza to tyle, że twórca strony internetowej może w oparciu o tę ustawę, dochodzić swoich praw. Jeżeli podpisałeś z nim umowę o przeniesienie autorskich praw majątkowych, takie prawa przechodzą na Ciebie. W praktyce mało kto o tym pamięta. A jest to poważny błąd! Opisywałem dokładniej tę kwestię w tym artykule.
Odpowiadając na pytanie jak chronić stronę www przy pomocy praw autorskich, należy zastanowić się nad jedną rzeczą.
W jakim stopniu wygląd Twojej strony www, to indywidualne dzieło grafika?
Może się bowiem okazać, że działał on na ogólnodostępnych darmowych szablonach. Dodatkowo dość częstym zjawiskiem jest wykorzystywanie w projektach zdjęć stockowych. Można z nich korzystać, w granicach określonych odpowiednią licencją.
Jak widzisz rozkładając wszystko na czynniki pierwsze, dojść można do wniosku, że prawa autorskie do projektu istnieją jedynie fragmentarycznie. Im tańsza strona, tym mocniej oparta jest o darmowe komponenty. A to może bardzo skomplikować dochodzenie roszczeń w oparciu o prawa autorskie.
Jak chronić stronę www za pomocą wzorów przemysłowych?
Czy wygląd strony internetowej da się chronić jako wzór przemysłowy? Ustawa PrWłPrzem mówi:
Art. 102
Wzorem przemysłowym jest nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, strukturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację.
Na powyższe pytanie należy odpowiedzieć – tak.
Jeżeli zdecydujesz się na rejestrację, musisz pamiętać o problemie praw autorskich. Jeżeli zgłoszony wzór będzie naruszał prawa osobiste lub majątkowe osób trzecich, będzie można go unieważnić. O tej formie ochrony, mogą więc myśleć raczej firmy, których serwisy stworzono całkowicie od podstaw.
W tym miejscu warto przypomnieć o tym, że wzór przemysłowy powinien być nowy w dacie zgłoszenia. Od momentu jego ujawnienia nie powinno minąć więcej niż 12 miesięcy. W przeciwnym razie, to również może być podstawą do jego unieważnienia.
Przedsiębiorstwo może wzorami przemysłowymi chronić strukturę strony
Strony www najczęściej są dość rozbudowane. Ich podstrony mogą różnić się od siebie dość znacznie. Na szczęście dla Ciebie, można zgłaszać wiele odmian danego wzoru. W Polsce w jednym zgłoszeniu możesz zamieścić ich maksymalnie 10. W procedurze unijnej, teoretycznie odmian może być nieskończona ilość.
Na koniec warto wspomnieć o dodatkowych zaletach takiej ochrony.
Po pierwsze, na świadectwie rejestracji będziesz widniał jako właściciel praw do wzoru. To bardzo ułatwia działania, jeżeli zechcesz wystąpić na drogę sądową przeciwko naruszycielowi. Po drugie, taki dokument posiada datę pewną. Oznacza to potwierdzenie, że w dniu złożenia wniosku o rejestrację, przedstawiony na fotografiach wzór już istniał. Opierając się na prawie autorskim, obie te kwestię należy udowodnić, a to nie zawsze się udaje.
Przeglądając bazy wzorów zauważyłem, że naprawdę wiele firm chroni wygląd swoich stron www. I to w najróżniejszych formach.
Co możesz chronić w oparciu o prawo autorskie?
Strona internetowa to w gruncie rzeczy kod programu. To co widzimy jest przystosowane do używania. Programista widzi jednak w kodzie HTML cykl komend i liczb. W tym kontekście myślę, że powinien Cię zainteresować film, w którym tłumaczę co w zakresie software-u chroni prawo autorskie. Te same wnioski można odnieść do strony www.
Jak chronić domenę internetową przed nieuczciwą konkurencją? Zastrzeż znak towarowy w Urzędzie Patentowym
Wiele osób żyje w przekonaniu, że prawo zabezpiecza jakoś ich nazwę firmy. Ewentualnie, że osoba, która pierwsza „kupiła” domenę, posiada od teraz prawa do marki. Zazwyczaj sprawa okazuje się dużo bardziej skomplikowana. A jeżeli prawo zabezpiecza już taką nazwę w oparciu o przepisy darmowe, to gwarantuje minimalny monopol. Ten zwykle ograniczony jest do miasta w którym działasz.
Prawda jest taka, że nic nie chroni lepiej nazwy i logo jak rejestracja znaku towarowego. Dzięki temu zabezpieczasz również domenę internetową. Dysponując zastrzeżoną nazwą możesz siłowo odebrać naruszycielowi adres, którym się posługuje. I to nawet wtedy, kiedy słowo tam użyte nie jest identyczne, a ledwie podobne. Kluczowe jest tylko to, czy może ono wprowadzić klientów w błąd.
Ta formalna rejestracja marki w Urzędzie Patentowym idealnie uzupełnia ochronę jaką dają wzory. Poza tym w obu przypadkach odwracasz ciężar dowodowy w sądzie. Ty masz wtedy w ręku świadectwo, które można porównać z aktem notarialnym. Jeżeli konkurent się z tym nie zgadza, to może próbować takie prawo unieważnić. Tyle, że musi bezwzględnie wtedy sam Ciebie zaatakować. A do tego niezbędne są silne dowody. Finalnie nigdy nie może być pewnym wygranej. To skłania wiele firm do zawarcia ugody. Koniec końców może to prowadzić do sytuacji, że ta ochrona płatna jest dużo tańsza niż darmowa. Pozwala bowiem unikać długoletnich sporów.
Fot. 1 i 2 – Baza EUIPO
Zobacz również:
- Czy Twój pracownik może ukraść nazwę Twojej firmy?
- Klasyfikacja nicejska. 8 wskazówek przy wyborze towarów i usług
- Rzecznik patentowy – w czym może ci pomóc?
- Jak sprawdzić czy logo nie jest plagiatem?
- Dlaczego warto rejestrować znaki towarowe?
- Jak uzyskać prawo ochronne na znak towarowy?
- Kradzież nazwy firmy poprzez rejestrację w Urzędzie Patentowym
- Tajemnica przedsiębiorstwa i umowa o zakazie konkurencji. Czyli jak skutecznie chronić swój biznes
FAQ
Co to jest czyn nieuczciwej konkurencji
Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji w art. 3 ust. 1. wskazuje, że czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta.
Co można uznać za czyn nieuczciwej konkurencji?
- wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa,
- wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług,
- naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa,
- naśladownictwo produktów,
- pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie,
- utrudnianie dostępu do rynku,
- nieuczciwa lub zakazana reklama.
Czynem nieuczciwej konkurencji jest takie oznaczenie przedsiębiorstwa, które może wprowadzić klientów w błąd co do tożsamości, przez używanie firmy, nazwy, godła, skrótu literowego lub innego charakterystycznego symbolu wcześniej używanego, zgodnie z prawem, do oznaczenia innego przedsiębiorstwa.
Czynem nieuczciwej konkurencji jest takie oznaczenie towarów lub usług albo jego brak, które może wprowadzić klientów w błąd co do pochodzenia, ilości, jakości, składników, sposobu wykonania, przydatności, możliwości zastosowania, naprawy, konserwacji lub innych istotnych cech towarów albo usług, a także zatajenie ryzyka, jakie wiąże się z korzystaniem z nich.
Co to jest tajemnica przedsiębiorstwa?
Przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, które jako całość lub w szczególnym zestawieniu i zbiorze ich elementów nie są powszechnie znane osobom zwykle zajmującym się tym rodzajem informacji albo nie są łatwo dostępne dla takich osób, o ile uprawniony do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi podjął, przy zachowaniu należytej staranności, działania w celu utrzymania ich w poufności.
Ujawnienie, wykorzystanie lub pozyskanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa jest czynem nieuczciwej konkurencji.
Kto, wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi w stosunku do przedsiębiorcy, ujawnia innej osobie lub wykorzystuje we własnej działalności gospodarczej informację stanowiącą tajemnicę przedsiębiorstwa, jeżeli wyrządza to poważną szkodę przedsiębiorcy, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
W razie dokonania czynu nieuczciwej konkurencji polegającego na naruszeniu tajemnicy przedsiębiorstwa pokrzywdzony przedsiębiorca może żądać, zamiast odszkodowania, naprawienia szkody przez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej wynagrodzeniu, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z informacji stanowiących tajemnicę.
Co grozi za popełnienie czynu nieuczciwej konkurencji?
W razie dokonania czynu nieuczciwej konkurencji, przedsiębiorca, którego interes został zagrożony lub naruszony, może żądać:
- zaniechania niedozwolonych działań;
- usunięcia skutków niedozwolonych działań;
- złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie;
- naprawienia wyrządzonej szkody, na zasadach ogólnych;
- wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, na zasadach ogólnych;
- zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany
- ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego – jeżeli
- czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony.
